2000ની નોટોનું સર્ક્યુલેશન ડૂબી ગયું, સરકારે ચોંકાવનારો ડેટા જાહેર કર્યો!
પંકજ ચૌધરીના તાજેતરના અહેવાલમાં 2000ની નોટોના ચલણમાં ચોંકાવનારા ઘટાડાને ઉજાગર કરવામાં આવ્યો છે, જે નોંધપાત્ર ચિંતાઓ ઉભો કરે છે.
નવી દિલ્હી: જૂનના અંતમાં ચલણમાં રૂ. 2,000 મૂલ્યની બૅન્કનોટનું મૂલ્ય રૂ. 0.84 લાખ કરોડ હતું અને ચલણમાં એકંદરે રૂપિયામાં આવી નોટોની ટકાવારી 2.51 ટકા હતી, એમ નાણાં રાજ્યમંત્રી પંકજ ચૌધરીએ સોમવારે સંસદમાં માહિતી આપી હતી.
ચલણમાં રૂ. 2000 ની નોટોનું કુલ મૂલ્ય 19 મે, 2023 ના રોજ કારોબારના અંતે રૂ. 3.56 લાખ કરોડ હતું - જ્યારે RBI એ નોટ પાછી ખેંચવાનો નિર્ણય લીધો હતો.
દરમિયાન, લોકો 30 સપ્ટેમ્બર સુધીમાં તેમની નજીકની બેંક શાખાઓ અને પ્રાદેશિક શાખાઓમાં રૂ. 2,000ની નોટો બદલી અથવા જમા કરી શકે છે. બિન-એકાઉન્ટ ધારક કોઈપણ બેંક શાખામાં એક સમયે રૂ. 20,000ની મર્યાદા સુધી રૂ. 2000ની નોટ બદલી શકે છે.
સમયબદ્ધ રીતે કવાયત પૂર્ણ કરવા અને લોકોને પૂરતો સમય મળી રહે તે હેતુથી 30 સપ્ટેમ્બર છેલ્લી તારીખ તરીકે નક્કી કરવામાં આવી છે.
MoS ફાઇનાન્સને પૂછવામાં આવ્યું હતું કે શું સરકાર બેંકોમાં રૂ. 2000ની નોટો બદલવાની સમયમર્યાદા સપ્ટેમ્બર પછી લંબાવવા માગે છે. હાલમાં આ બાબત વિચારણા હેઠળ નથી, એમ મંત્રીએ જણાવ્યું હતું.
19 મેના રોજ, આરબીઆઈએ રૂ. 2000 મૂલ્યની બૅન્કનોટને ચલણમાંથી પાછી ખેંચી લેવાનો નિર્ણય કર્યો પરંતુ કહ્યું કે તે કાનૂની ટેન્ડર તરીકે ચાલુ રહેશે. જોકે, આરબીઆઈએ દરેક બેંકોને તાત્કાલિક અસરથી આવી નોટો જારી કરવાનું બંધ કરવાનું સલાહ, સૂચન આપવામાં આવ્યું હતું.
RBI અધિનિયમ, 1934ની કલમ 24(1) હેઠળ નવેમ્બર 2016માં રૂ. 2000 મૂલ્યની બૅન્કનોટ રજૂ કરવામાં આવી હતી, મુખ્યત્વે તમામ રૂ. 500 અને રૂ. 1000ની બૅન્કનોટ જે ચલણમાં હતી તે સમયે તમામ રૂ. 500 અને રૂ. 1000ની કાનૂની ટેન્ડર સ્થિતિ પાછી ખેંચી લીધા પછી અર્થતંત્રની ચલણની જરૂરિયાતને ઝડપી રીતે પૂરી કરવા માટે.
2,000 રૂપિયાની બૅન્કનોટ રજૂ કરવાનો ઉદ્દેશ્ય જ્યારે અન્ય મૂલ્યોની બૅન્કનોટ પર્યાપ્ત માત્રામાં ઉપલબ્ધ થઈ ત્યારે પૂર્ણ થયો. તેથી, 2018-19માં 2,000 રૂપિયાની નોટનું પ્રિન્ટિંગ બંધ કરવામાં આવ્યું હતું.
જયારે અન્ય મૂલ્યોની બૅન્કનોટ પર્યાપ્ત માત્રામાં ઉપલબ્ધ થઈ ત્યાર બાદ 2,000 રૂપિયાની બૅન્કનોટ પાછી ખેંચવામાં આવી હતી. ભારતની પ્રેસોએ 2018-19માં 2,000 રૂપિયાની નોટનું પ્રિન્ટિંગ બંધ કરી દીધું હતું.
નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વ હેઠળની NDA સરકાર શુક્રવારે બપોરે સંસદમાં આર્થિક સર્વેક્ષણ રજૂ કરવા જઈ રહી છે, જેના કારણે બજેટ 2025 ની રાહ આખરે પૂરી થઈ ગઈ છે.
શુક્રવારે ભારતીય શેરબજાર ફ્લેટ ખુલ્યું અને મર્યાદિત રેન્જમાં ટ્રેડ થઈ રહ્યું છે. સવારે 9:44 વાગ્યે, સેન્સેક્સ 86 પોઈન્ટ (0.11%) વધીને 76,606 પર હતો, જ્યારે નિફ્ટી 24 પોઈન્ટ (0.10%) વધીને 23,231 પર હતો.
સરકારી ઓઈલ કંપનીઓએ આજે 23 જાન્યુઆરી માટે પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ જાહેર કર્યા છે. દેશભરમાં સવારે 6 વાગ્યાની આસપાસ પેટ્રોલ અને ડીઝલના દરો જાહેર કરવામાં આવે છે.