ધ્રાંગધ્રામાં ગુજરાત ગુરુકુળ મહાસંમેલન: રાજ્યપાલે કર્યું ઉદ્ઘાટન

ધ્રાંગધ્રામાં સ્વામિનારાયણ સંસ્કારધામ ખાતે ગુજરાત ગુરુકુળ મહાસંમેલનની શરૂઆત રાજ્યપાલ આચાર્ય દેવવ્રતે કરી. ગુરુકુળ પરંપરા, ભારતીય શિક્ષણ અને સંસ્કારોનું મહત્વ દર્શાવતો આ લેખ વાંચો.

ધ્રાંગધ્રામાં ગુજરાત ગુરુકુળ મહાસંમેલન: રાજ્યપાલે કર્યું ઉદ્ઘાટન

સંવાદદાતા વિજયવીર યાદવ: ધ્રાંગધ્રા શહેરમાં એક ઐતિહાસિક ઘટના બની જ્યારે રાજ્યપાલ આચાર્ય દેવવ્રતે સ્વામિનારાયણ સંસ્કારધામ-ગુરુકુળ ખાતે 'ગુજરાત ગુરુકુળ મહાસંમેલન'નું ઉદ્ઘાટન કર્યું. આ કાર્યક્રમ ભારતની પ્રાચીન ગુરુકુળ શિક્ષણ પરંપરાને પુનર્જન્મ આપવાનો એક સુંદર પ્રયાસ છે. રાજ્યપાલે પોતાના પ્રેરક પ્રવચનમાં ગુરુકુળ પદ્ધતિને ભારતીય સંસ્કૃતિનો આધાર ગણાવી, જેમાં બાળકોના સર્વાંગી વિકાસ પર ભાર મૂકવામાં આવે છે. આ લેખમાં અમે આ મહાસંમેલનની તમામ મહત્વની વિગતો, તેનું મહત્વ અને ભારતીય શિક્ષણ પદ્ધતિના ઇતિહાસને સમજાવીશું.

ગુજરાત ગુરુકુળ મહાસંમેલનનો પ્રારંભ

ધ્રાંગધ્રાના સ્વામિનારાયણ સંસ્કારધામ-ગુરુકુળ ખાતે ગુજરાત ગુરુકુળ મહાસંમેલનની શરૂઆત રાજ્યપાલ આચાર્ય દેવવ્રતના હસ્તે થઈ. આ કાર્યક્રમ રામનવમીના પવિત્ર દિવસે યોજાયો, જે ભારતીય સંસ્કૃતિ અને તત્વજ્ઞાનને પ્રોત્સાહન આપવાના ઉદ્દેશ્યથી આયોજિત કરવામાં આવ્યો હતો. આ મહાસંમેલનમાં ગુજરાતના 100થી વધુ ગુરુકુળો અને શૈક્ષણિક સંસ્થાઓના પ્રતિનિધિઓએ ભાગ લીધો. રાજ્યપાલે આ પ્રસંગે ગુરુકુળ પરંપરાને ભારતીય શિક્ષણનો પાયો ગણાવી, જે બાળકોને માત્ર શૈક્ષણિક જ્ઞાન જ નહીં, પરંતુ સંસ્કાર અને મૂલ્યો પણ પ્રદાન કરે છે.

રાજ્યપાલનું અધ્યક્ષીય પ્રવચન

રાજ્યપાલ આચાર્ય દેવવ્રતે પોતાના પ્રવચનમાં ગુરુકુળ શિક્ષણ પદ્ધતિની ઉપયોગિતા પર પ્રકાશ પાડ્યો. તેમણે કહ્યું કે પ્રાચીન ભારતમાં ગુરુકુળો બાળકના સર્વાંગી વિકાસનું કેન્દ્ર હતા. બાળકોને તપસ્વીની જેમ ઘડવામાં આવતા હતા, જેથી તેઓ પરિવાર, સમાજ અને રાષ્ટ્ર માટે સાચી સંપત્તિ બની શકે. તેમણે ઉમેર્યું કે ગુરુકુળોમાં રાજા અને રંકના બાળકોને સમાન શિક્ષણ આપવામાં આવતું હતું, જેનાથી સમાજમાં એકતા અને સમાનતાનો ભાવ વિકસતો હતો.

ગુરુકુળ પરંપરા: ભારતીય શિક્ષણનો આધાર

ગુરુકુળ પરંપરા ભારતની પ્રાચીન શિક્ષણ પદ્ધતિનું મૂળ છે. રાજ્યપાલે જણાવ્યું કે ભગવાન રામ અને કૃષ્ણ પણ ગુરુકુળમાં શિક્ષણ લઈને સંસ્કારિત થયા હતા. પ્રાચીન સમયમાં બાળક છ વર્ષનું થાય ત્યારે તેને ગુરુકુળમાં શિક્ષણ માટે મોકલવું ફરજિયાત હતું. આ પદ્ધતિમાં બાળક કેન્દ્રમાં હતું અને તેના શારીરિક, માનસિક અને આધ્યાત્મિક વિકાસ પર ધ્યાન આપવામાં આવતું હતું.

નાલંદા અને તક્ષશિલા: વિશ્વપ્રસિદ્ધ વિદ્યાપીઠો

રાજ્યપાલે નાલંદા અને તક્ષશિલા જેવી પ્રાચીન ભારતીય વિદ્યાપીઠોનો ઉલ્લેખ કર્યો, જે વિશ્વભરમાં પ્રખ્યાત હતી. તેમણે કહ્યું કે તે સમયે દુનિયાભરના લોકો ભારતમાં શિક્ષણ મેળવવા આવતા હતા અને તેનો ગર્વ લેતા હતા. આજે લોકો વિદેશમાં અભ્યાસ કરવાનું ગૌરવ લે છે, પરંતુ ભારતની આ શિક્ષણ પરંપરા વિશ્વને માર્ગદર્શન આપતી હતી.

ગુરુકુળ મહાસંમેલન: એક સુંદર પહેલ

રાજ્યપાલે ગુજરાત ગુરુકુળ મહાસંમેલનને ભારતની પ્રાચીન શિક્ષણ પદ્ધતિને જનમાનસ સુધી પહોંચાડવાની એક સુંદર પહેલ ગણાવી. તેમણે કહ્યું કે શિક્ષણ એ માનવજીવનમાં પરિવર્તન લાવવાનું સૌથી મોટું સાધન છે. આ મહાસંમેલન દ્વારા ગુરુકુળ પરંપરાને પુનઃસ્થાપિત કરવાનો પ્રયાસ થઈ રહ્યો છે.

આજના સમાજમાં ગુરુકુળનું મહત્વ

આજે સમાજમાં યુદ્ધો, હિંસા અને માનવ મૂલ્યોનું હ્રાસ જોવા મળે છે. રાજ્યપાલે જણાવ્યું કે વિજ્ઞાનની શોધોથી ભૌતિક સુખ-સુવિધાઓ વધી છે, પરંતુ માનવતા ઘટી રહી છે. આવા સમયે ગુરુકુળો બાળકોના ઘડતર અને માનવતા નિર્માણનું કાર્ય કરી રહ્યા છે, જે પ્રાચીન જ્ઞાન પરંપરાનું અનુસરણ કરે છે.

અંગ્રેજો દ્વારા ગુરુકુળ પરંપરાનો નાશ

રાજ્યપાલે અંગ્રેજો દ્વારા ગુરુકુળ પરંપરાને નષ્ટ કરવાના ષડયંત્રોનો ઉલ્લેખ કર્યો. તેમણે કહ્યું કે અંગ્રેજોએ ગુરુકુળોમાં દાન આપનારા દાતાઓ પર દબાણ લાવી, દંડ અને સજા દ્વારા આ પદ્ધતિને તોડી પાડી હતી. તેમણે મેકોલે શિક્ષણ પદ્ધતિ લાગુ કરી, જેણે ભારતીય સંસ્કૃતિને નુકસાન પહોંચાડ્યું.

મેકોલે શિક્ષણ પદ્ધતિની અસર

અંગ્રેજો દ્વારા લાગુ કરાયેલી મેકોલે શિક્ષણ પદ્ધતિએ ભારતીય જીવનશૈલી, ભાષા, પહેરવેશ અને સંસ્કૃતિને દૂષિત કરી. રાજ્યપાલે કહ્યું કે આઝાદી બાદ પણ આ વ્યવસ્થા મજબૂત થઈ, જે આપણું દુર્ભાગ્ય છે. આ પદ્ધતિએ ગુલામ માનસિકતા પેદા કરી.

નવી શિક્ષણ નીતિ-2020ની આશા

રાજ્યપાલે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં ઘડાયેલી નવી શિક્ષણ નીતિ-2020ની પ્રશંસા કરી. તેમણે કહ્યું કે આ નીતિ સમાજ નિર્માણ અને રાષ્ટ્ર ઘડતર માટે ઉપયોગી થશે. આ નીતિ ગુરુકુળ પરંપરાના મૂલ્યોને પુનઃસ્થાપિત કરવામાં મદદ કરશે.

મહાસંમેલનની સંકલ્પના

પાંચજન્યના સંપાદક હિતેશ શંકરે મહાસંમેલનની સંકલ્પના સ્પષ્ટ કરી. તેમણે ગુરુ-શિષ્ય પરંપરાને ભારતીય જ્ઞાનનો આધાર ગણાવી. આ કાર્યક્રમ ભારત પ્રકાશન લિમિટેડ અને પાંચજન્ય સાપ્તાહિક દ્વારા આયોજિત કરવામાં આવ્યો હતો.

સ્વાગત પ્રવચન

સ્વામિનારાયણ સંસ્કાર ધામ ગુરુકુળના સ્થાપક રામકૃષ્ણદાસ સ્વામીએ સ્વાગત પ્રવચન કર્યું. તેમણે ગુરુકુળના મહત્વ અને તેની ભૂમિકા પર પ્રકાશ પાડ્યો.

મહાસંમેલનમાં ઉપસ્થિત મહાનુભાવો

આ કાર્યક્રમમાં ભારત પ્રકાશન લિ.ના નિદેશક વ્રજબિહારી, વડતાલ ગુરુકુળના અધ્યક્ષ દેવપ્રકાશદાસ, ધારાસભ્ય પ્રકાશભાઈ વરમોરા સહિત અનેક મહાનુભાવો ઉપસ્થિત રહ્યા.

રામનવમીનું મહત્વ

આ મહાસંમેલન રામનવમીના દિવસે યોજાયું, જે ભગવાન રામના જન્મદિવસ તરીકે ઉજવાય છે. આ દિવસે ગુરુકુળ પરંપરાને પ્રોત્સાહન આપવું એક પ્રતીકાત્મક પગલું છે.

ભવિષ્ય માટેની દિશા

ગુજરાત ગુરુકુળ મહાસંમેલન ભવિષ્યમાં શિક્ષણ અને સંસ્કૃતિના સંરક્ષણ માટે એક મહત્વનું પગલું સાબિત થશે. આ પહેલ નવી પેઢીને ભારતીય મૂલ્યો સાથે જોડશે.

ધ્રાંગધ્રામાં યોજાયેલું ગુજરાત ગુરુકુળ મહાસંમેલન ભારતની પ્રાચીન શિક્ષણ પરંપરાને પુનર્જન્મ આપવાનો એક સફળ પ્રયાસ છે. રાજ્યપાલ આચાર્ય દેવવ્રતે આ કાર્યક્રમનું ઉદ્ઘાટન કરીને ગુરુકુળોના મહત્વને રેખાંકિત કર્યું. આ મહાસંમેલન દ્વારા ભારતીય સંસ્કૃતિ અને મૂલ્યોને પ્રોત્સાહન મળશે, જે નવી પેઢી માટે એક માર્ગદર્શક બનશે.
 

Share On Social Media