શું તમે જાણો છો?કાંકરિયા તળાવ નામ કેમ પડ્યું ? આવો સમજીએ અજાણ્યો ઇતિહાસ અને રોમાંચક તથ્યો!

"કાંકરિયા તળાવના નામ પાછળનું રહસ્ય અને તેનો પ્રાચીન ઇતિહાસ જાણો. અમદાવાદના આ પ્રખ્યાત પ્રવાસસ્થળની રોમાંચક કથાઓ અને તથ્યો શોધો."

શું તમે જાણો છો?કાંકરિયા તળાવ નામ કેમ પડ્યું ? આવો સમજીએ અજાણ્યો ઇતિહાસ અને રોમાંચક તથ્યો!

Kankaria Lake History: અમદાવાદના મણીનગર વિસ્તારમાં આવેલું કાંકરિયા તળાવ એક ઐતિહાસિક અને પ્રવાસી આકર્ષણનું કેન્દ્ર છે. આ તળાવ માત્ર એક સુંદર સ્થળ જ નથી, પરંતુ તેની પાછળ રહેલો ઇતિહાસ અને નામનું રહસ્ય પણ લોકોને આકર્ષે છે. શું તમે જાણો છો કે કાંકરિયા નામ કેવી રીતે પડ્યું? એવું માનવામાં આવે છે કે આ નામ "કાંકર" શબ્દ પરથી આવ્યું છે, જે ચૂનાના પથ્થરોને દર્શાવે છે. આ ઉપરાંત, એક લોકકથા સંત હઝરત-એ-શાહ આલમની વાર્તા સાથે જોડાયેલી છે. આ લેખમાં, અમે કાંકરિયા તળાવના ઇતિહાસ, તેની વાસ્તુકલા અને રોમાંચક તથ્યોની ઝાંખી કરીશું। ચાલો, આ અજાણ્યા ઇતિહાસની સફર શરૂ કરીએ.

કાંકરિયા તળાવનું ઐતિહાસિક મહત્વ

કાંકરિયા તળાવ, 15મી સદીમાં સુલતાન કુતુબુદ્દીન અહમદશાહ બીજા દ્વારા બનાવવામાં આવેલું કાંકરિયા તળાવ ગુજરાતના ઇતિહાસનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. ઇ.સ. 1451માં પૂર્ણ થયેલું આ તળાવ તે સમયે "કુતુબ-હૌજ" અથવા "હૌજ-એ-કુતુબ" તરીકે ઓળખાતું હતું. આ તળાવનો ઉપયોગ શાહી સ્નાન અને પાણીની શુદ્ધતા જાળવવા માટે થતો હતો. તેની રચના એવી રીતે કરવામાં આવી હતી કે પાણી શહેરના વિવિધ ભાગોમાં પહોંચાડી શકાય. આજે પણ આ તળાવ ઐતિહાસિક નિશાની તરીકે ઊભું છે અને અમદાવાદના સાંસ્કૃતિક વારસાનું પ્રતીક છે. તેની આસપાસના પથ્થરના ઘાટ અને પાળની ડિઝાઇન પ્રાચીન આર્કિટેક્ચરની ઝાંખી આપે છે.

કાંકરિયા નામનું રહસ્ય

કાંકરિયા તળાવનું નામ કેવી રીતે પડ્યું? આ પ્રશ્નના જવાબમાં બે મુખ્ય માન્યતાઓ છે. પહેલી માન્યતા અનુસાર, તળાવના નિર્માણ દરમિયાન ચૂનાના પથ્થરો (કાંકર) ખોદવામાં આવ્યા હતા, જેના કારણે તેનું નામ "કાંકરિયા" પડ્યું. બીજી લોકકથા સંત હઝરત-એ-શાહ આલમની વાત કરે છે, જેઓ નિર્માણ સમયે એક કાંકર પર ઠોકર ખાઈને બોલી ઊઠ્યા, "કેવો કાંકર!" આ ઘટનાને આધારે તળાવનું નામ પડ્યું હોવાનું માનવામાં આવે છે. આ બંને વાર્તાઓ કાંકરિયાના નામને રોમાંચક બનાવે છે અને લોકોની જિજ્ઞાસા વધારે છે.

તળાવની આર્કિટેક્ચરલ શૈલી

કાંકરિયા તળાવની આસપાસના પથ્થરના ઘાટ, પાળ અને પ્રવેશદ્વાર ઇસ્લામિક અને ગુજરાતી આર્કિટેક્ચરનું ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. તળાવની ડિઝાઇન એવી રીતે કરવામાં આવી હતી કે પાણીની શુદ્ધતા જળવાઈ રહે અને તે શહેરના અન્ય ભાગોમાં પહોંચાડી શકાય. નગીનાવાડી વિસ્તાર સુધી જતો પુલ અને ઘટ્ટામહલ નામની ઇમારત પણ તેની ખાસિયતોમાં સામેલ છે. 19મી સદીમાં કલેક્ટર બોરાડેઇલે તેનું પુનઃસર્જન કર્યું, જેના કારણે તળાવની સુંદરતા વધુ નીખરી. આજે આ તળાવ એક આધુનિક પ્રવાસસ્થળ તરીકે પણ જાણીતું છે.

આધુનિક કાંકરિયા: પ્રવાસી આકર્ષણ

આજે કાંકરિયા તળાવ એક મનોરંજન કેન્દ્ર તરીકે પ્રખ્યાત છે. અહીં ઝૂ, બાળ ઉદ્યાન, બોટિંગ અને ખાણીપીણીની સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ છે.દર વર્ષે અહીં કાંકરિયા કાર્નિવલનું આયોજન થાય છે, જે હજારો પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે. તળાવની આસપાસનો લીલોતરી વિસ્તાર અને સુંદર લાઇટિંગ તેને રાત્રે પણ આકર્ષક બનાવે છે. અમદાવાદના રહેવાસીઓ માટે આ તળાવ એક પિકનિક સ્પોટ અને સાંસ્કૃતિક કેન્દ્ર તરીકે લોકપ્રિય છે.

તળાવનું પુનઃસર્જન અને સંભાળ

18મી સદીના અંતમાં કાંકરિયા તળાવની હાલત બગડી ગઈ હતી। ઘટ્ટામહલ, પુલ અને ઘાટો ક્ષતિગ્રસ્ત થયા હતા. ઇ.સ. 1872માં કલેક્ટર બોરાડેઇલે તેના પુનઃસર્જનની શરૂઆત કરી. રાયપુર દરવાજાથી તળાવ સુધીનો 6600 ફૂટ લાંબો માર્ગ બનાવવામાં આવ્યો, જેણે લોકો માટે પહોંચવાનું સરળ બનાવ્યું. આજે અમદાવાદ મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન તેની સંભાળ રાખે છે અને તેને આધુનિક સુવિધાઓથી સજ્જ કરે છે.

કાંકરિયા અને સાંસ્કૃતિક વારસો

કાંકરિયા તળાવ ગુજરાતના સાંસ્કૃતિક વારસાનું પ્રતીક છે. અહીં યોજાતા સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો, જેમ કે નવરાત્રી અને કાંકરિયા કાર્નિવલ, લોકોને એકઠા કરે છે। તળાવની આસપાસનો વિસ્તાર ગુજરાતની પરંપરાઓ અને આધુનિકતાનું સંગમ દર્શાવે છે. આ સ્થળ ફક્ત પ્રવાસીઓ માટે જ નહીં, પરંતુ સ્થાનિક લોકો માટે પણ ગૌરવનું સ્થાન છે.

કાંકરિયા તળાવ એ અમદાવાદનું હૃદય છે, જે ઇતિહાસ, સંસ્કૃતિ અને આધુનિકતાનું સંગમ રજૂ કરે છે. તેનું નામ "કાંકર" શબ્દ કે સંતની લોકકથાથી ઉદ્ભવ્યું હોય, આ તળાવની વાર્તા રોમાંચક છે. 15મી સદીથી લઈને આજના આધુનિક સમય સુધી, કાંકરિયા ગુજરાતના વારસાનું પ્રતીક રહ્યું છે. જો તમે અમદાવાદની મુલાકાત લેવાનું આયોજન કરી રહ્યા હો, તો કાંકરિયા તળાવની સુંદરતા અને ઇતિહાસનો અનુભવ જરૂર કરો.
 

Share On Social Media